miércoles, 28 de mayo de 2025

AS FALORDIAS DE ESOPO (9-11)

 9 - O  LUPO E O CRABITO

Un crabito paxentaba no güaire luens d’a suya casa en un fenero. Beyendo-lo o lupo se plegó enta er t ’amortar-lo. Malas que o crabito alufró á o lupo, s’escapó t’a suya casa, e s’achuntó con os mardanos. -O lupo, beyendo moflatas as suyas asperanzas, determinó tentar-lo con parolas mollas e d’amistanza, dizindo-le: ¿O animal imprudén e barrenato, qué buscas tú n’iste puesto, entre istos mardanos?, ¿no beyes como a tierra está sangrosa e mullata d’a sangre d’os que amorta toz os días o tablachero?. Ruego-te que no bibas aquí, do no puedes asperar atra cosa sino a muerte. Sal ascape, e torna-te t’o fenero á paxentar. Respulió o crabito: -Ó siño lupo, no prenes tanto ficazio en yo, pos as parolas tuyas no podrán conseguir que yo m’en baiga de aquí; porque más quiero que o tablachero m’amorte, que no estar amortato por tú. 

Si beluno, sin demandar-lo tú te quiere dar consello; cata que puede embazilar-te, e si ixo te da medrana, no te creigas as suyas parolas.


10 – OS PASACHERS E O PILOTO

Una nau empentata por una gran tronada fue á estampar-se en as ondas, e os pasachers que iban en era no feban que bandoliar, plorar e esasperar-se. Estando asinas que abesen puesto prebar belúns meyos ta salbar-sen, a medrana teneba as suyas facultaz tan emparatas, que no feban que puyar as mans enta ro zielo aclamando a fabor d’os dioses. Tan y mientres o piloto lis diziba espullando-se d’o suyo ropache: -Amigos, anque ye muito santo e muito güeno estendillar os brazos á Chupiter, tamién lo’n ye en as zercustanzias en que nos trobamos estender-los á o mar. E dito isto s’arrulló á ras ondas, e estió tan goyoso que logró con no güaire treballo ganar a costa, dende an beyó o mar trasgüllindo a suya nau e a toz os pasachers con os rezos e rogatibas.

Ista falordia fabla con ixos que con os brazos cruzatos l’aguardan tot d’o zielo, sin meter os meyos ta lograr o que deseyan.



11 - A MALA BEZINA

Una muller muito pezquinera buscaba perén plaitinas con os bezíns, e siempre sin enchaquia denguna. Encarrañatos istos de tantas corrompizións se reclamoron á o suyo mariu. – ¡Que muller tenez tan ruin¡, no fa que chilar e barafundiar toda ra bezindalla con a suya mala luenga t’ol día. Profes que ye menester que nos dez un meyo ta saper cómo s’ha de bibir con ixe diaple en traza umana. – Daz-me o meyo busotros,-- respulió l’enturrullato mariu—ta saper cómo tiengo de bibir con era, yo que tiengo que pasar n’a suya compaña no solo os días, sino as nueis enteras.

O que demanda un remeyo ta librar-se d’un mal á qui l’endura e no puede librar-se d’er, ye igual como a bezindalla que demanda á o mariu un consello ta pribar a mala telada d’a suya muller.

Traduzión de Fabián Castillo, Bombolón Retabillador

martes, 20 de mayo de 2025

AS FALORDIAS DE ESOPO (6-8)

 

6 – O  TERNASCO E O LUPO

Á un ternasco, que andaba paxentando entre as crabas, le dizió o lupo: -No ye ista con quí marchas a tuya mai, e amostro-le ras güellas que yeran bien lueñes. Respulió o ternasco: -No busco yo ixa que me conzibió e libró, sino a que m’ha criau e me da de tetar, pos ista ye a mía mai. Al contrario, dizió o lupo, aquera ye a tuya mai natural, e ista a que t’ha afillato; por isto debes ir con era. Ye berdá, dizió o ternasco, pero a mía mai d’o suyo propio instinto, m’encomendó á ista craba con á que bibo, pos en o rabaño d’a mía mai, os pastors les quitan á begatas a lana e las amortan ta minchar-las, asinas que marcha en ora güena, que yo quiero morar aquí, que m’irá millor que an tú m’amuestras.

Senifica ista falordia que no bi ha millor cosa que o güen consello, ni pior que o consello malo; e que más probeito da bibir fuera d’os suyos pariéns en paz que entre os pariéns con custions e guerras.


7 – O  ESPARBER E O REISEÑOR

Un esparber fambroso teneba ya en as suyas garras á cierto reiseñor. -Chirmán esparber, le dizió iste: desincúsame a bida, e sentirás as mías cantas, que han de dixar-te encantanau. Ya sapes que dica ros dioses se complazen en ascuitar-me. Soi tan conbenzito d’ixo, respulio-le l’abe carnuzera, que de güen implaz ascuitarba as tuyas mañas si n’iste inte no amenistase más de chenta que de mosica. Dito isto abaló á o pobre cantor.

Isto quiere dizir que a fambre no se regosta con cantas ni politas retolicas.



8 - A RABOSA E O GALLO

Una rabosa fambrosa beyó á un gallo en una casa, e le dizió con güenas parolas: - Ó mi siñor gallo, que fermosa boz teneba o tuyo pai, o cualo yera muito amigo de yo; antiparti pienso que tú lo estarás de güé en adebán. Yo biengo á conoxer-te por l’amistanza que teneba con er, e asinas te demando que cantes, ta beyer si tiens tan güena boz u millor que o tuyo pai. O gallo, dando credito á ras engañuflas parolas d’a rabosa, prenzipió á cantar con os güellos zarratos, ta sacar millor a boz. Allora a rabosa blincó denzima d’er e lo engalzó. Os ombres d’o lugar que  beyeron isto, eslamporon zaga a rabosa dizindo: -Dixa estar o gallo que no ye de tú. Sentindo isto o gallo, le dize á ra rabosa: - ¿No sientes o qué dizen ixos rusticos aldeyanos?, ¿Por qué no lis rispondes?, diziles que yo n’estoi d’ers, sino de tú, e que tú te lebas o gallo de tú e no pas o d’ers. Creyó isto a rabosa e soltando á o gallo d’a boca dizió: --Yo lebo o gallo de yo e no pas o de busotros. E cuan a rabosa deziba istas parolas, o gallo boló enta un árbol bezino, e dende alto le dizió á ra rabosa: -- Miente siña mía, porque yo estoi d’os ombres e no de tú. A rabosa conoxendo ro engaño remató dizindo: ¡O boca, cuantas cosas dizes, que dimpués te pena d’aber-las dito¡, por zierto si agora no eses fablato no aberbas perdito o gallo.

Muitas presonas charran sin caducar antis o que han de dizir, e dizen tales cosas que dimpués se repienten d’aber-las dito. A parola que sueltes no la puedes rebocar, e asinas piensa o que has de fablar.

Traduzión de Fabián Castillo, Bombolón Retabillador



miércoles, 14 de mayo de 2025

EN A MÍA GUITARRA CUALCOSA FLORIRÁ

Lo títol orichinal: AL FONS DE MA GUITARRA I A QUICÒM QUE FLORÍS

Lo taute e cantaire: Patric

Lo idioma orichinal: OCZITANO

En l'anyo: 1974

Enlaz a Youtube


La canta

Composata e publicata en 1974 e encluyita en o disco Uòi L'Auba [Ue l'alba], no ye una canta masiau conoxita de Patric. Manimenos, las suyas valuras textuals e mosicals la fan, me pienso yo, una canta excelent.

Mosica e poesía yeran, en os suyos inicios, tan indeseparables como una misma cosa. Nunca millor portato l'exemplo d'os trobadors oczitanos meyevals. Con os sieglos, la poesía se'n fue independizando dica constituyir-se en un arte completament autonomo. Dimpués de més sieglos, a poesía, pensata pa ser leyita, fue albandonando desichencias de rima, ritmo e regularidat metrica. Manimenos, progresivament, los camins d'a poesía e d'a canción tornaron a topetar-se, a traviés d'una novedat tan important -e, d'inicio, tricolotiata- como estió mosicar poemas que no yeran pas destinaus a ser cantaus. 

Dició Pessoa, en uno d'os suyos desasusiegos, en una d'as suyas pezquicias, que la mosica només nos da lo ritmo de propio, directament, sin de cuerpo formal, sin aquel segundo cuerpo que ye la ideya que alporta la poesía, cosa intermeya entre a mosica e la suya aimada prosa. Mosica e poesía fan asinas una aliación con -sigo les alambicatas parablas de Pessoa- bella cosa d'infantil, mnemonico, auxiliar, inicial, sozmeso a leis ritmicas que existen como resguardos, dispositivos automaticos d'un orden oculto, d'un ritual. 

Asinas naxió o fenomeno d'a Canzón e, con ella, los canttautes [tos proposo ista grafía pa la fegura d'o cantautor, lo cantaire que canta las suyas propias composicions, cantaire+taute: cant+taute] que, mesmo mosicaban poemas d'atros poetas como os creyaus de propio per éls.

Yera cosa de dar, dicir cosas de fundo poliu, con sustancia, e dicir-las con a prodiga severitat d'os iniciaus, ta o punto que, como dice Patric, garra canta fa una revolución, manimenos no i ha garra revolución sin la suya canta.

Al fons de ma guitarra i a quicòm que florís ye la clamor d'un choven que quiere meter un poquet d'optimismo e d'asperanza en a suya sociedat. En a Francia e, més que més, en a Oczitania existenzialista e pesimista d'aquels intes, Patric i mete la suya esperanza, la suya ilusión e delera per o futuro, per o esdevenidor, los sieglos a venir d'o suyo pueblo ta lo que, reconoixe, caldrá una esfuerzada chigant que, antimás, li caldrá inventar.

Plega l'estiu e los días prou largos pa trobar intes de reflexión e introspección. Cantas como ísta, que nos evoca tiempos e puestos que parixen bien aluenaus, son, asinas me lo pienso, una buena finestra ta horizonts diferents, pero tamién vecíns.


Lo taute e cantaire

Patric (Patric Martin, Mesa - Montpelier, 1947) ye un canttaute oczitano. Considerato un trobador moderno, ye un d'os prencipals exemplos d'a Nòva Cançon oczitana. 

Activista oczitanista que no ha quiesto albandonar Oczitania, Patric crea en oczitano, pero tamién adapta a l'oczitán cantas de Lluís Llach, de Bob Dylan u de Boris Vian. Las suyas composicions replecan temas de reivindicación oczitana: problemas d'a viticultura languedociana, malestar d'a chobentut, refuso d'o desenradigamiento, colonialismo interior, etc. Ha gravau més d'una ventena de discos, toz en oczitano, quitau d'uno que ye gravau en esperanto traduciendo las suyas propias cantas. 

Encara que Al fons de ma guitarra i a quicòm que florís ye la que més que cuaca a yo, no ye d'as cantas més conoxitas de Patric. En i ha d'atras més conoxitas como Esclarmonda [https://www.youtube.com/watch?v=QFCjUM_TyVA], La sarda a l'oli [https://www.youtube.com/watch?v=ZrnMQgkVEVo], L'aranha, Los rats, u las suyas versions de l'himno Se canta, aqueras montanhas [https://www.youtube.com/watch?v=wmOhHH_ryL0], u de L'Estaca [https://www.youtube.com/watch?v=BKceg6SCv6o], etc. No bi n'ha, u a lo menos que yo saba, d'atras versions d'Al fons de ma guitarra...


La traducción

Tresladar ta l'aragonés dende una lengua chirmana como ye l'oczitano premite achustar a tot meter parablas, sinificaus, ritmos, metricas e sentiu muito millor que dende una atra lengua muito més aluenada como ye l'anglés. Asinas fa goyo. Manimenos e encara asinas, foi bel comentario arredol d'a treslación que proposo:

  • Cambeo lo tiempo verbal de florís, presente, ta florirá, futuro. Ye custión de metrica e tamién de dar millor sensazión d'asperanza en l'esdevenidor.

  • Treslado craca ta trapaza, parablas de significau semellant. 

  • Emplego lo verbo estar en cuentas de debuxar per dessenhar per razons de metrica, rima e ritmo d'o verso.


Per los que dins sa vida an pas jamai viscut...

e que vièlhs sovent dison aquò’s de temps perdut

per los que sovent pensan en m’escotant cantar

pichòt quand seràs òme segur t’arrestaràs


Prèni per testimonis los sègles a venir

qu’al fons de ma guitarra i a quicòm que florís


Per los que las lagremas an dessenhat sos uòlhs

e que ma cançon tòca fasent tornar lo dòl

per los que sovent pensan que i a pas res a far

que m’an seguit per ara mas qu’an paur per deman


Encambarai lo sòmi per far tornar cantar

mon pòble paure pòble mon pòble descorat

e combatrai la craca la guitarra a la man

gigant coma l’esfòrç que deurai inventar


Per los que a suya vida no l'han podiu vivir

e que de viellos piensan en o tiempo perdiu,

per os que asobén piensan, en sentir-me cantar,

zagal cuan serás hombre regular t'aturarás.


Yo prendo per testigos los sieglos a venir

que en a mía guitarra cualcosa florirá


Per os que las glarimas n'os suyos güellos son

e que la mía canta lis plena de dolor

per os que asobén piensan que no i ha cosa a fer

los que tienen medrana per l'esdevenidor.


Embrecaré lo suenio per tornar a cantar

lo mío pobre pueblo ya desesperanzau

combatiré trapazas, la guitarra a las mans

chigant como l'esfuerzo que m'habré d'inventar.


Bombolón Carboner


lunes, 12 de mayo de 2025

O REFRANERO IDEOLOCHICO CHENERAL DE L’ARAGONÉS de CHESÚS DE MOSTOLAY


O día 19 d’ abril de 2025 se fazió a presentazión d’o Refranero Ideolochico Cheneral de l’Aragonés, zaguer treballo publicato de Chesús de Mostolay.

L’auto se desembolicó de tardis, en a ilesia d’ Adauesca, billa d’a que Chesús ye naxito. Como ye de dar, estió prou concurrito: l’autor “chugaba en casa”.

En primeras, Chesús de Mostolay fazió una loba d’a luenga aragonesa, ixa en a que en a suya nineza sentiba charrar á os biellos en as carreras u en as cadieras. Ye antonzes cuan almirándo-se d’o que sapeban, sintió muitos d’os refrans que reculle en o suyo libro

Muito azertadamén, siñaló que cuan se disprezia una luenga, como se fa á ormino con l’aragonés, se ye fendo un rebús muito fortal e global d’a presonalidá d’o fablador e d’a chen que la charra.

Mesmo reconoxendo que en iste inte l’aragonés ye “as tres piedretas”, no por ixo dixa d’estar una alfaya milenaria d’o nuestro patrimonio cultural. Por ixo fazió un clamamiento a luitar, ta pribar que no s’amorte.

Dimpués esplanicó a balura e sinificato d’os refrans e d’o refranero. Acobaltó como iste chenero ye un espiello d’a sicolochía, d’a sabiduría e d’a traza particular de beyer o mundo d’o pueblo d’an que naxe. Un mirallo d’o suyo caraúter: por o que diz e por cómo lo diz. Un reflexo, como l’on ye a mesma luenga, d’a suya traza de beyer o mundo, sobre tot en a cultura rural.  Manimenos, tamién os refrans ban de baxa en a soziedá autual, al paso d’atras manifestazions d’a cultura e tradizión oral.

Á ra fin, Mostolay fazió referenzia espezificamén á o suyo treballo, ocheto d’a presentazión, que ye o resultato d’una faina de tres decadas, fendo referenzia á bels antezedens, como a obra d’Arnal Cavero, feita tamién en o Semontano.

En o Refranero Ideolochico Cheneral de Mostolay, se troba un sucoso analís d’a forma e d’o fundo d’os refrans, como prelogo á ra medolla d’o libro: 6.432 refrans en aragonés, recullitos e clasificatos por a ideya clau que los sustiene. L’orache, as fuerzas d’a naturaleza, os animals, as relazions umanas, os buenos modos, a etica…pero tamién a burla, a misochinia, a ironía somarda… son reflexatos como en un espiello. S’agradexe que esplanique bels refrans, más que más os que amuestran un sentito fegurato, que d’atra traza poderba no estar guaire fázil sacar-ne treslau.

Fa goyo trobar escritos en as pachinas d’iste libro muitos refráns d’ixos d’os que aprendiemos de chicorrons e que dezíbanos à ormino: “Aleluya, aleluya, o que no mata tozino no mincha chulla”. 

Grazias, Chesús, por o zereño treballo d’ista obra tuya que mos fa gustar atra begata a sapia “d’a sapenzia popular, d’a nostalchia e d’a nuestra luenga aragonesa”.

Mayo de 2025.

BOMBOLÓN BUXO.


jueves, 8 de mayo de 2025

“A muller en a luenga aragonesa” , breu coronica

 O Sabado 15 de marzo de 2025 en l’Espai d'Inclusió i Formació Casc Antic. Sala Catalunya, l’Asoziazión Cultural Colla de Charradors O Corrinche e o Centro Aragonés de Barcelona celebroron  o Día Internazional d’a Muller con o seminario “A muller en a luenga aragonesa”, enfilato por María Pilar Benítez. En parabras d’ a mesma  escritora, estudiadora, poeta e academica : “ dica epocas reciens, a muller –salvo bellas excepcions– no ha teniu tiempo ni espacios ni condicions pa adedicar-se a o treballo intelectual e creyativo, como muito bien exposó a escritora Virginia Woolf en a suya obra A room of one's own. O esfuerzo fue mayor pa aquellas mullers que, amás, decidioron escribir en luengas minoritarias, minorizadas e no oficials, pos debeban sobreponer-se a una doble marginalidat, a d’o chenero e a d’o idioma por emplegar una luenga tamién menospreciada u censurada como ellas mesmas “.

A ponén comenzipió ra charrada d’ o maitín con una breu pero completa esposizión d’ a istoria d'a muller en a luenga aragonesa (1650-1970) con a proyeuzión d’ imachens eslechitas aconsonante con o tema e, más que más, con l’ochetibo de bisibilizar e balurar a trayeutoria bital e ra obra d’as mullers pioneras en o estudio d’ista luenga y en a suya escritura literaria, perén en relación con os feitos istoricos, sozials e culturals más importans que bibioron. Dimpués d’ a pausa ta fer bel café,  a segunda parti d’ a sesión d’ o maitín estió adedicata a ras primeras escritoras en aragonés en o sieglo XX (1970-1990). En a  sesión de tardis, que prenzipió  malas que remató a chenta de grupo,  se fazió  un taller literario en aragonés con a participazión d’os asistens ta o seminario a partir de testos escritos por mullers.




Contino, un  breu resumen d’ a trayeutoria profesional e literaria de María Pilar Benítez:

María Pilar Benítez Marco ye docén, inbestigadera y escritora en castellano e aragonés. En as tres fazetas bi ha un compromiso con a tierra que la cunó de nina, o  Pirineu, e con o suyo patrimonio cultural e lingüistico. Como docén, estió profesora d'Enseñanza Secundaria e d'a Universidad de Zaragoza. Imparte clases en o Diploma d'Espezializazión en Filolochía Aragonesa.


En a suya fazeta inbestigadera, se doctoró en Filolochía Ispanica con a tesi Contribución al estudio del habla del valle de Ansó. As suyas prenzipals linias d'inbestigaczón son a filolochía aragonesa  e ros estudios sobre ra muller.


Forma parti d'o consello asesor d'a rebista Luenga & fablas e d'o comité editorial d'a rebista Filanderas, rebista interdisciplinar d'estudios feministas, e d'a coleuzión Cosas nuestras de l'Instituto d'Estudios Altoaragoneses. Asinas mesmo ye asesora de l'Instituto d'Estudios Altoaragoneses en l'aria de Luenga e Literatura, e bicepresidenta de l'Academia Aragonesa d'a Luenga. Escritora en aragonés  y en  castellano, rezibió o Premio Miguel Labordeta 2017 d'o Gubierno d'Aragón. por a obra Morfosintaxis humana . Ye autora d'os poemarios en luenga aragonesa Conchunzions (2016) y En o tuyo pro-nombre (2022).


Como Colla de Charradors O Corrinche , e como CAB , mirando de mantenir en a diaspora el calibo d’ a luenga e ra cultura aragonesas, mos  fazió muito goyo poder zelebrar o día d'a muller con a presenzia de María Pilar Benítez,   estudiosa de l’ aragonés   e de raso embrecata   con a presenzia  d'a muller en a cultura y en a  luenga aragonesa. 


Bombolona de Propio       


                                                                    



lunes, 5 de mayo de 2025

AS FALORDIAS DE ESOPO (1-5)

 Esopo bibió en tiempo de Solón l’año 575 antis d’a era cristiana, e en o reinato de Creso, zaguer rei de Lidia. O primer maestro que tenió Esopo estió Damarto, natural e bezino de Atenas, do aprendió a polideza d’o griego. Estió feito esclau, pero a suya alma se mantenió libre e independién d’a fortuna. O filosofo Xanto prenzipió á conoxer a bibeza d’o suyo inchenio; pero s’ha d’albertir, que tenió un atro amo clamato Xadmon, e que á iste zaguer debió Esopo a suya libertá. Belunos creyen que Esopo ye o que bacho o nombre de Locman s’ha feito tan nombrau entre os orientals. Platón da sitio á ras falordias de Esopo en a suya Republica. Las dixo iste escribitas en guiego. Laurenzio Valla las traduxo á o latín, de cuala traduzión han corrito en mans d’os ninos tan esfiguratas, que con seguranza no las conoxerba ni o suyo mesmo taute; mas que más con un castellán semi-barbaro u alemán, pos d’er no güaire se podeba quitar, ni o sentito d’as parolas, ni o contesto d’a oración. Nusotros bochatos d’a buena onra que puede resultar d’iste libro á os ninos, l’emos imprentato corrixindo-lo d’a millor traza que emos puesto, asperando desincusen os eruditos os defeutos que i trobasen; asegurando-lis que no s’ha puesto fer tot d’una begata, e que enmendaremos o restán en una atra impresión.


1 - L’OMBRE  E  AS  DOS  MULLERS

Un ombre se trobaba en a suya meyana edá, e aimaba tiernamén á dos mullers, la una biella e l’atra mesacha, as cuals bibiban todas en una mesma casa. Cada una teneba o conzieto de peinar-le e d’acotraziar-le a capeza. A muller choben, ta que no parixese tan biello, le quitaba toz os cabellos blancos que teneba. A muller biella, ta fer-le más biello, á ra fin de que desgusta-se á ra choben, le quitaba toz os cabellos negros. En zagueras quedó o güen ombre rasurato de raso.

Linda cosa ye a muller, pero si era se maleya, mal t’irá por bien que siga. Si quiers estar á o tuyo gusto e bibir á o tuyo plazer, prene d’a tuya edá á ra muller.


2- AS  DOS  PANTINGANAS

Diziba ra pantingana mai á ra suya filla: filla mía, tú deberbas correxir-te d’una tacha que noto en tú fa muito tiempo, e ye que marchas con as garras tuertas, ¿por qué no las endrezas?. Respulió ra filla: Mai de yo, yo no foi más d’o que bos fez; si bos marchaz d’a mesma traza, ¿cómo queréz que yo me corrixa? Ye menester, siña, que bos tos corrixaz primero.

Antis que carrañes á otri, cata-te en o tuyo espiello, prene de yo iste consello.


3 -L’OMBRE  E  RA  PULZE 

Una pulze amosegó á un ombre: iste, malas que se sintió nafrato, la engalzó. Cuan iba á amortar-la li dizió ra pulze: -- Considera, ombre, que yo no he feito más que amosegar-te, más tú quiers quitar-me a bida. Isto l’aberba yo merexito si abese yo mirau de quitar-te a tuya. Respulió l’ombre: -- Si isto que dizes ese estau en o tuyo poder fer-lo, no dandaleyo l’eses feito, pos á sangre freda has feito o que has puesto, e abendo dito isto la chafó.

Ombres bi ha que á sangre freda fan tot o mal que pueden fer.


4 - OS  COMPAÑERS 

Dos ombres indo por un camín, prometioron estar compañers íntimos, comenindo entre ers de no desampararse nunca, por albersa que estase a fortuna u a rebesada. No güaire tiempo abeban feito iste compromís, cuan les enristió un onso. Beyéndo-se en iste angulema, la uno se’n puyó ta un árbol o más ascape que podió, e l’atro no tenió más remeyo que estender-se en o solero sin alentar, fendo-se o moriu. Cuan plegó l’onso tornó e rechiró á o que yera estendito en o solero, e l’oloró por luengo rato en a boca, e pensando que yera moriu le dixo estar e se’n fue enta ra montaña. Dimpués que l’onso se’n fue, baxo l’atro de l’arbol, dizindo á o suyo compañer: -ruego-te que me digas: ¿qué te diziba l’onso cuan te charraba en a orella?. Respulió o que abeba estau estendito en o solero: -ziertamén que m’amostrato muitas dotrinas, e en espezial una que ye ista: -que antis con antis me guarde de malas compañas, e ditas istas parolas s’alpartó d’o suyo compañer, e se’n fue solo por atro camín dizindo: - Mas bale ir solo que mal acompañato.


5 – A GRANOTA E O GÜEI

Una granota, beyendo paxentar á un güei en un ortal, escurrió entre si que talmén poderba estar tan granizo como er, si inflaba a suya pelleta de traza que li parixese á era que yera tan gran como ro güei; e preguntándolo á os suyos fillos, li rispondeban que no. Era s’infló atra begata e les torno á preguntar si yera tan rezia como er; eros li rispondioron que no pas. E inflando-se atra begata con más alinios, crebó a suya pelleta y esbotada s’amortó; por ixo se dize: no t’infles e no esbotarás.

O marqués quiere estar duque, o duque quiere estar prínzipe, toz quieren salir d’o suyo estato; pero á ra fin toz plegan á petar.

O que muito se quiere inflar, por fuerza ha d’esbotar.


Traduzión de Fabián Castillo, Bombolón Retabillador