61 - o nabesán e o pigüeler
Un nabesán plegó ta una montaña aspra e dura, do se trobó muitas nieus; de traza que no conoxeba o camín, ni er sapeba do cubilar-se. Estando n’iste angulema binió á er un pigüeler, e li dizió: que dentrase en a suya casa que allí escansarba.
O nabesán azeutó o conbite, e dentro en a casa d’o pigüeler. Allora o pigüeler li fazió aposar, e li dio de minchar o millor que teneba. Dimpués le trayó un beire de bin calién, ta que calentase l’estomaco. Alcontró o nabesán o bin masiato calién, e soflaba en er ta enfriar-lo.
Beyendo isto o pigüeler le dizió:
-¡ Ola, yo paro cuenta agora que tú fas cosas contrarias con a tuya boca, pos con era calientas o que ye fredo, e con era enfrias o que ye calién. Blinca lugo d’ista montaña e no tornes aquí atra begata, porque nusotros os pigüelers no podemos endurar ombres de dos caras.
Anda, pos que asinas soz os ombres, con una cara emponderaz, e con l’atra renegaz, en presenzia soz amigos e en l’ausenzia enemigos.
62 - o lión e a craba
Un lión fambroso beyó á una craba que pachentaba en una altera peña; e beyendo que yera craparizal ta puyar allí, escomenzipió á charrar-le con parolas alagüeñas, e li diziba:
- Amiga, qué fas aquí sobre istas peñas e puestos tan ixutos, do no puedes trobar fruitos ta minchar. Dixa ixa tierra tan baziba, e bacha-te-ne á os fenals berdes do yo abito, bacha, te digo atra begata.
A craba respulió:
-Sí tiens razón, yo bacharé á pachentar en istos fenals con muito goyo; pero bien replecato, dizió era con un tono de mofla, que ixo estará cuan yo no te beiga más en ista redolada.
Á os bils e afalaguers nunca a tuya casa lis ubras, ni cudies d’as suyas parolas.
63 - a mona e os suyos fillos
Una mona libró á dos fillos d’una begata. Amaba e quereba más á l’uno que á l’atro; de traza que á l’uno, de contino l’emponderaba, e á l’atro denguna fiesta li feba.
Suzedió que indo a mona por una costera con os suyos fillos, l’enristió un cazataire con os cans, e ta eslampar-se d’ixe peligro, prenió en os suyos brazos á o fillo que más amaba, e á l’atro li mandó que se’n puyase en a suya lomera; e d’ista traza enzetó á fuyir á garras templadas. Más beyendose engalzata por os cans, no tenió atro remeyo, ta salbar á suya bida, que abentar o fillo que lebaba n’os brazos, e asinas lo fazió; e quereba tamién abentar á l’atro que teneba denzima, pero er s’agarrapizó tan fuerte á ro cuello d’a mai, que no estió posible arrullar-lo.
Abendo a mona perdito á ro fillo que más quereba, prenzipió á amar á l’atro, e fer-le muitas fiestetas, apreziando allora o que dinantes menospreziaba.
L’amor d’os pais debe estar igual con os fillos, no debe más afeuto á l’uno que á l’atro. Tamién ye un punto importán ta os pais o no amar masiato á os fillos, porque ye perder-los o amarlos con un amor alretortero.
64 - o labriego e o toro
Un labriego teneba un toro que l’enrestiba perén con os cuernos, e determinó aserrar-le-ne, creyendo que asinas no li ferba mal nunca más. O toro encarrañato por aber perdito as suyas armas, esgarrapaba a tierra con as zoquetas, de traza que plenaba á toz e á l’amo mesmo de polbo e espuña.
Allora dizió o labriego:
-¿De qué m’ha serbito a precauzión de tallar os cuernos á o toro?. Ista ye una bestia endina; pos agora me fa más mal con as zoquetas que no me feba istos días d’antis con a capeza, yo t’entregaré á o tablachero, e allí bosarás a tuya malinidá.
Os ombres incorrexibles son semellans á os toros brabos e furos, que bienen á aturar en mans d’a chustizia; pos o castigo de l’incorrexible ye a muerte.
65 - a cuerbeta asetegata
Una cuerbeta asetegata fue ta un pozo á beber, e s’alcontró allí un pozal en o que abeba un siñal d’augua, que l’abe no podeba apercazar; pero como s’amortaba de sete, a nesezidá li fazió baler de l’astruzia. Por ixo trayó con o pipón muitas peñetas, e las iba chitando en o pozal, dica que l’augua puyó, e asinas bebió e amortó á suya sete.
Puede á begatas más l’arte e l’inchenio que a fuerza; por isto dize o refrán: más bale arte que inchenio, u más bale maña que fuerza.
Traduzión de Fabián Castillo, Bombolón Retabillador
No hay comentarios:
Publicar un comentario