71 - o pescataire e os peches
Un pescataire en a suya barquilla tocaba ra flauta, creyendo que á o son d’a mosica benirban os peches, e que los prenerba con as mans; pero beyendo que os peches no feban güaire caso d’a mosica, chitó ro tresmallo en o mar e allora en sacó muitos de peches. Allora esclamó o pescataire dizindo:
-Ó pescatos mios, yo pensaba que busotros goyabaz con a mosica, pos he catau siempre que en salir de l’agua brincaz; pero conoxco agora que me tiene más probeito serbir-me d’o tresmallo que d’a flauta.
No proyeutes cosas nuebas, si te ba bien con as antigas. Siente pos o mío consello: as cosas que son inziertas, por ziertas no has de tener, porque no sapes si han d’estar.
72 - o pescataire e l’abucharda
Un cazataire paró as suyas flocadas ta cazar grudas, e agafó con era á una abucharda, a cuala beyendo-se presa, pediba á o cazataire que la soltase, pos era no yera gruda, sino abucharda, e li deziba:
-Cata que yo estoi d’as abes a más piadosa, pos no albandono á ro mío pai en a biellera.
O cazataire arreguindo-se li dizió:
-Bien repleco yo o que dizes; pero tú bolabas en compaña d’as grudas, que ocasionan muito mal en istos mons, conbiene pos que con eras amortes.
A compaña d’os güenos treballa por conserbar-la, a d’os malos dixar-la. Di-me con quí andas e te diziré quí yes.
73 - a rabosa e o choto
Habendo una rabosa cayito sin pensar en un pozo, e estando astí aturata por estar cualcosa altera a boquera, plegó un choto asetegato á o mesmo puesto, e pregunto-le si l’augua yera dulze e abundán. A rabosa li respulió asinas:
- Bacha amigo, porque ye tan güena l’augua, que no remata de fartar-se d’era á mia fonsera. Bachó ro choto, e lugo a rabosa salió d’o pozo estribando-se en a suya cuernamenta, e dixo a ro choto ficato e entollato en o pozo.
Beluns por no fenecer ers, pierden á atros. No ye de onrados pretender o suyo probeito e utilidá, causando incomodidá.
74 - l’alica e o bolaco
L’alica, bolando dende una peña muito altera, pilló e arrampló un masito d’un rabaño. Beyendo-lo o bolaco, querió fer o mesmo. Se metió á bolar con muita belozidá, e se dixó cayer sobre o carnero más gordenco d’o mesmo rabaño, ta lebar-se-lo igual como feba l’alica, pero enreligó as unglas con a lana e no podió salir d’allí. Allora corrió o pastor, l’engalzó, e tallando-le as alas, lis ne dio á uns mesaches ta chugar. Pregunto-le beluno:
-¿Qué paxaro yes? .
E o bolaco respulió:
-En cuanto á o mio esmo, estié alica, pero en cuanto á ras obras bolaco.
Denguno no debe fer o que no aduben os suyos alinios. Fe o que puedas, e no más, no reine en a tuya capeza bel barrenato atribimiento.
75 - o gallo e o mixino
O lión, rei d’os animals quereba amortar á o gallo, e dio ista encomienda á o mixino con as razons que li bochaban á ixo. Lugo enriste o mixino á o gallo, e li dize:
-Biene t’aquí gallo, has d’amortar.
-¿Por qué? --dizió ro gallo. Porque lebas cresta coronada, e isto ye cosa de reis, e no pas de basallos.
Dizió ro gallo:
-¿Qué alcaso yo me la he ponito?, si la m’ha dato a naturaleza, que culpa tiengo yo.
Quedó ro mixino combenzito por l’inte e dizió:
-Beste-ne, beste-ne.
No güaire tiempo abeba tornau as espaldas, lo clama atra begata:
-Biene t’aquí gallo, has d’amortar.
-¿Por qué?
–Porque tiens muitas mullers, e isto no ye bien bisto, cuan os demás animals no en tienen más que una.
-Dize o gallo:
- Qué culpa tiengo yo en ixo. Yo no las me busco, sino que las me dan ta moltiplicar más á costa de yo.
Quedó conbenzito ro mixino pero no pas goyoso, e d’aquí á cosa lo clama atra begata e o mesmo:
-Biene t’aquí gallo, has d’amortar.
E o gallo agora cualcosa carrañoso:
-¿E por qué?.
– Porqué debantas muito a boz e rebellas á os adormitos.
-¿Pos qué culpa bi ha en ixo—dize o gallo- ¿canto más d’o que ye menester? Antis bien o mío canto sirbe de reloch á os que han d’ir á treballar.
–Bien, marcha, marcha, li dize o mixino.
Pero cosa duró a quietú, pos li clamó atra begata, dizindo:
-Biene t’aquí gallo. ¿qué me quiers agora?
–qué has d’amortar. ¿y por qué?.
Aquí no bi ha más porqués, remató o mixino, sino porqué asinas lo queremos, e asinas amortó á o gallo.
¿Cualo ye o feito más bil? O no poder ofender e esbotar por poder. Ta fer mal e daño, nunca no mancan pretestos. Si á o poder se chunta a malinidá, denguno escapa.