lunes, 6 de marzo de 2023

CHARRAM

O chuebes 16 de febrero 16 á ras 19:30 en a librería Ibor, de Balbastro en pleno sieglo XXI, mos chuntemos chen d’as más esferens prozedenzias, ta charrar e ta sentir aragonés. Ista “plaza” ye muito particular, ya que cuan yéranos chicorrons, á os d’os lugars que baixábanos ta estudiar, mos deziban que no podébanos charrar como lo fébanos, que caleba fablar fino ¡caleba charrar en castellano! Si os nuestros debanpasatos debantasen as suyas capezas no se ro creyerban. Enchaquia que si mos aturamos á prexinar ye muito más goyosa. Que dimpués de tantismas añadas, bi aiga una rayada de luz en o mundo de l’aragonés. ¡no ye tot acazegato¡ Cuan muita chen s’escusa en que l’aragonés ya ye tresbatito e no cal luitar por meter en balura o suyo charrar, o suyo escribir, o suyo leyer, o suyo cantar…


     A enchaquia ta chuntar-nos estió a presentazión d’a zaguera nobela ganadora d’o premio Nobela Curta Ziudá de Balbastro, 2022: Quan tornen, Zaragoza de Elena Chazal. De contino istos autos si l’autor e os suyos acompañans no son muito achil,  plegan a ser una miqueta catenazos, No tos prexinez que iste estió asinas, estió planteyato como una charrada d’amigas chitando-se un café en cualsiquier tabierna en una tardada d’ibierno. Amigas son Ana Mur e ra autora d’o libro Elena Chazal. As dos d’Estadilla, charrán en a suya luenga materna, con una complizidá que no más se troba en as amigas de muitos años. Asti se feba esclatero en cada charrada, en cada des embolique… 

     Elena Chazal ye naxita de Estadilla, en 1960, escritora en luenga aragonesa prinzipalmén, encara que tamién ha publicato bels libros en castellano, Atmosfera 2011, un libro de poemas, e sindo  Carrodilla 2013 un ensayo. Poseye muitos premios literarios en aragonés e antiparti ye guionista d’o documental Visions d’una lengua, l’aragonés de la Ribagorza 2006 e libretista d’a opera Martina 2016.


Ana mos metió en antezedens d’a nobela, que ye a rematadura d’una trilochia, estando Lo que mai s’oblida, Xordica, 2006, a primera nobela. Dimpués aparixió Los tres Piñols y otros relatos, 2018, cambeando a traza d’escrebir ta una obra de teyatro. A zaguera parti que ye a nobela que mos presentoron. En tota ra charrada Ana i Elena con un luengache muito ameno, sencillo, conoxito, mos ficoron en o mundo d’a nobela.

     Ye una nobela muito autual, en a que se desembolican temas como ra imigrazión, a multiculturaridá, as relazións presonals. Os orichens, as radizes. Con lugars muito esferens, que encomenzipia con a desaparizión de dos chobens en Paris e una rematadura chocán que torna ta ros suyos orichens, mantenendo en a parti zentral d’a nobela una trama intrigán.
 
     Se desembolica en o berano de 1987. Paul e Ahmed mos amuestran ixe mezclayo de culturas que se fa cuan á ra chen le cal emigrar, ixas relazións feitas, ixos biaches de chobentú…


     A librería Ibor, mos dio acomodo en un espazio muito acullidor, que tamién acubillaba a esposizión fotografica de Katerina Buil De la montaña “ta la Radiz”, muito amanata ta ro tema prenzipal que se desembolica en a nobela. Iste cudiato ambién, ¡que ye muito d’agradexer¡, encara fizo que ra atmosfera estiese muito más acullidera, e marchásenos con un muito buena sapia en a boca. 

BOMBOLON BUXO E BOMBOLONA PANZARGÜALA
(testo e imachens)


1 comentario: